اصول ترجمه – نکاتی برای انجام ترجمه بهتر
قبل از شروع هر کاری برای ترجمه کردن یک متن ،اول متن را به دقت بخوانید بعد ازآن شروع کنید به ترجمه ی جمله به جمله چون اگر کلمه کلمه معنی بنویسید ترجمه ی خوبی در نمی آید و یک متن نامفهوم به دست می آید اما اگر پاراگراف پاراگراف معنی کنید ،ممکن است کلمه هایی را که معنیشان دررساندن مفهوم متن لازم باشد ،جا بیفتند پس جمله به جمله معانی را کنار هم بگذارید،این نکته خیلی ضرورت دارد که شما با متن و منظور آن ارتباط برقرار کنید چون اگر خودتان متوجه نشوید که متن مورد نظر ازچه حال و هوا و فرهنگ و ….است ،نمی توانید ترجمه ی درستی داشته باشید و منظور متن را برسانید.
باید در جمله به فعل ها و زمانشان به نهاد و گزاره ها دقت داشته باشیم تا دچار اشکال نشویم، منظور این که مثلا نهاد همیشه اسمی است،وگزاره همیشه توضیحاتی در مورد این اسم می دهد اما به شکل فعل در جمله است پس باید دقت کنیم که اشتباه نکنیم به خصوص در شناخت نهاد (اسم و چند صفت و حرف تعریف آن )و گزاره(فعل و متمم و قید و مفعول )را تشکیل می دهد.
۱۰ اشتباه ترجمه متداول که باید از آن ها اجتناب کنید
گاهی جمله ها کمی طولانی هستند و مترجم زمان فعل ها را فرموش می کند ،برای جلوگیری از این مشکل سعی کنید ابتدا کلمه هایی را که در جمله سخت هستند و معنی شان را باید از فرهنگ لغت بگیرید علامت زده و سپس معانی آن کلمات را پیدا کنید ،بعد از با استفاده از معانی کلماتی که پیدا کرده اید جمله را ترجمه کنید و چند بار آن را بخوانید تا اشکالی در ترجمه ی آن بوجود نیامده باشد.
لازم به ذکر است که بگوییم بعضی اوقات جمله هایی را در متن ترجمه می کنیم که به نظرمان اصلا ربطی به متن ندارند،اما باید متوجه این نکته باشیم که بعضی کلمات چندین معنی می توانند داشته باشند و از هر کدام از معانی آن ها باید فراخور متن استفاده شود تا قابل فهم باشد.
نکته ی دیگر این است که گاهی در متن ها از اصطلاحات و حتی شعرها و ضرب المثل های کشوری دیگر در متن آمده که وقتی شما آن را ترجمه کنید ،به نظر کلمه هایی بی مورد و نامفهوم باشند که این خود نیازمند شناختی در مورد اصطلاحاتی از آن کشور است که اگر شما بدانید متنتان در مورد چه جایی و چه مردمانی است و کمی در مورد آن مطالعه کنید مطمئنا ترجمه ی روان تر و بهتری دارید.
سعی کنید به هیچ وجه در ترجمه زمان فعل ها را اشتباه نکنید و گرنه متنی دارید که پر از زمان های در هم و بر هم است و خواننده ی متن چیزی از آن نمی گیرد .
باید بدانیم که متنی که داریم روی ترجمه ی آن کار می کنیم چه سبکی دارد مثلا اداری است یا کنایه آمیز ،کوچه بازاری ،محاوره ای ،علمی و یا طنز ،پس باید در ابتدا بدانیم که داریم چه نوع متنی را ترجمه می کنیم تا اصطلاحات را بر اساس آن متن ترجمه و معنی کنیم .
مثلا در جمله ی (کی از خواب بیدار شدی) و در جمله ی نوع دیگر (چه زمانی از خواب بیدار شدید )تقریبا هر دو یک معنی می دهند ولی با دو گویش که باید ببینیم متن چه گویشی دارد .
گاهی مطلبی را تر جمه کرده اید اما هر چه آن را می خوانید مطلب به دل نمی نشیند و نا مانوس است ،بهتر است در این موارد حتما به نشانه گذاری متن بپردازید ،نشانه های ربط ،سوالی و ….که باعث می شود متن درست تر خوانده شود و بیشتر قابل فهم شود.
یکی از نکته های خیلی مهم این است که به دستور زبان آن متن دقت کنیم مثلا در زبان فارسی فعل در آخرمی آید ولی در زبان انگلیسی فعل آول جمله می آید ،که باید وقتی جمله را معنی کردید به زبانی که معنی می کنید توجه داشته و آن متن را برگردانید مثلا اگر انگلیسی است و می خواهید به فارسی ترجمه کنید ، وقتی ترجمه می شود باید فعل در آخربا شد (طبق زبان فارسی) تا جمله درست شود .
۵ روش آسان برای بهبود کیفیت ترجمه
انواع تغییر در ترجمه
انواع تغییر در ترجمه به هفت دسته تقسیم میشود:
۱-عینا کلمه ای را از جایی استفاده کردن
مثلا کلمه ها یی مثل (بانک ،اس ام اس ، هتل و …) در زبان فارسی و انگلیسی به همین اسم است و تغییری نمی کند و همانطور ترجمه می شوند
۲- حفظ ترتیبی کلمات در متون
گاهی باید ترتیب کلمات را عینا در ترجمه حفظ کرد مثل (بانک ملی ایران)یا (دکتر حسابی) که عینا در ترجمه ترتیبشان را حفظ می کنیم
۳-ترجمه هایی که لغت به لغت صورت می گیرد
این ترجمه لغت به لغت جمله در زبان همان متن اولیه که می خواهیم ترجمه کنیم است با حفظ لغات طبق زبانی که داریم ترجمه می کنیم ،که به آن ترجمه ی تحت اللفظی می گویند.
(این سه مورد برای ترجمه های مستقیم به کار می روند )
۴- ترجمه ی تبدیلی
گاهی کلمه ای در زبان مبدا اسم است اما موقع ترجمه متن ،این کلمه شکل فعل به خود بگیرد .
۵-ترجمه ی تعدیلی
در این نوع ترجمه معنی و نقش و حتی دیدگاه نویسنده ممکن است تغییر کند مثلا در متن مبدا نوشته شده (این کار سختی است )اما در ترجمه ی آن اینطور نوشته شود (این کار آسانی نیست) در اصل مترجم می خواهد متن را به زبان مقصد نزدیک تر کند تا مانوس تر و قابل فهم تر شود.
۶-ترجمه ی معادل نویسی
این ترجمه برای شعرها ،ضرب المثل ها و اصطلاحات عامی خاص هر کشور ،به کار می رود ،که نویسنده به اختیار تغییراتی در آن می دهد تا به زبان مقصد قابل فهم باشد
۷- ترجمه ی فرهنگی
گاهی کلماتی هستند که در زبان مقصد جیگزینی ندارند و نویسنده باید خودش دست به کار شود و کلمه های در خور متن جایگزین کند تا خواننده ی آن ترجمه بتواند مطلب را بگیرد .
