اصول ترجمه – نکاتی برای انجام ترجمه بهتر

هر مترجم ابتدا رشته های مورد نظر خود را انتخاب می کند که در چه زمینه هایی ترجمه کند مثل دز زمینه ی مکانیک ،پزشکی و دارویی،گیاه شناسی ،جامعه شناسی،کشاورزی و یا هر رشته ی دیگر عموما مترجمان رشته هایی را انتخاب می کنند که یا به آن ها علاقه دارند و یا در مورد آن ها تحقیق کرده باشند بعد از این مرحله مترجم کتاب مورد نظرش را انتخاب می کند و یا سفرش می گیرد تا ترجمه اش کند .مترجمین موفق ابتدا کتاب و یا متن را خوانده و بعد از اینکه در یافتند در چه موضوعی سخن می کند در مورد آن موضوعات چند متن و مطلب می خوانند تا با واژگان و اصطلاحات تخصصی آن آشنا شوند و بهتر بتوانند متن را در یابند بعد ازخواندن این مطالب شروع به ترجمه می کنند و جمله به جمله پیش می روند و سعی می کنند منظور کل متن را برسانند و کلماتی را که در ترجمه شان شک دارند علا مت می زنند تا در آخر پاراگراف معنی درست ومتناسب با متن پاراگراف را برای آن پیدا کنند .

آموزش و نکته های ترجمه یک کتاب

البته عدها ی از مترجمین تازه کار کلمه به کلمه ترجمه می کنند و نوشته هایشان را پاکنویس می کنند که این متن ها بسیار نامفهوم و گاهی تمسخر آمیز هستند اما عده ی دیگر پاراگرافی جلو می روند و ترجمه می کنند که این ترجمه ها هم خالی از اشکال نیست چون ممکن است کلماتی جا بیفتد و منظور نویسنده را به درستی بیان نکند پس بهترین واحد برای ترجمه جمله استیک مترجم موفق باید بتواند نهاد و گزاره را به درستی تشخیص دهد حتی اگر جمله ها طولانی باشد و بتواند از تحلیل دستوری استفاده کند.زمانی متنی درست ترجمه می شود که مترجم بتواند از فرهنگ و محیط زبان مقصد و حال و هوای نوشته شناخت درستی داشته باشد .

مترجمین باید در مورد فعل ها و زمان آن ها دقت کند همچنین باید بداند که متن مورد نظر با چه استایل و لحنی نوشته شده مثلا عامیانه است یا دانشجویی ،کنایه آمیز است یا ادبی و غیره …تا بتواند مطابق آن جمله بنویسد .در زبان انگلیسی فعل در اول جمله می آید در صورتی که در زبان فارسی فعل در آخر جمله می آید پس مترجم باید به زبان و ادبیات مختص آن دقت داشته باشد .گاهی پیش می آید که یک کلمه چندین معنی دور از هم دارد پس در این مواقع باید مترجم ببیند متناسب با متنش چه کلمه ای را برای ترجمه انتخاب کند تا متن بهتر و روان تر شود مثلا کلمه ی party به معنای مهمانی استفاده می شود ولی در جمله ی French socialist party به معنای حزب می آید پس می بینید اصلا خبری از مهمانی در این ترجمه نیست ودر جمله ی third party  به معنای شخص می آید و اصلا از حزب خبری نیست .

هفت تکنیک ترجمه برای تسهیل ترجمه کردن

مترجمین می دانند که اصطلاحات به شخص خاصی اشاره دارند اما ضرب المثل ها در پشت خود یک حقیقت کلی دارند  و از سخن یک شخصیت مهم سر رشته گرفته است و برای نصیحت و موعظه استفاده می شود و در هر کشور ضرب المثل هایی خاص خودشان استفاده می شود که برای معادل سازی آن ها باید مترجم دقت لازم را داشته باشد تا معنی ومفهوم مطلب را برساند .

نکته ی بعدی دقت مترجم به نوع و زمان فعل است که فعل های متن مورد نظر با هم همخوانی داشته باشد و اشتباهی صورت نگیرد مورد بعدی سبک نوشته است که البته در اول کار مترجم باید به آن دقت کند وببیند متن از چه  نوع لحن و سبکی است مثلا کنایه آمیز،کوچه بازاری ،دانشجو و استادی،کودکانه وتمسخر آمیز ،عاطفی و احساسی و …که با توجه به سبک و لحن متن بازنویسی و ترجمه انجام می شود تا خواننده با متن ارتباط درستی برقرار کند و منظور و مفهوم متن را به درستی در یابد مثلا در متنی نوشته شده (چگونه فرزندت را از دست دادی؟) اما ترجمه می شود (چطور فرزندت رو از دست دادی ) درست است هر دو نوشته یک معنی دارند اما لحن نوشته بسیار مهم است چرا که اگر لحن و سبک متن عوض شود در اصل کل مطلب را تحت تغییر قرار می دهد که ممکن است از منظور نویسنده بسیار دور شود .

گاهی مترجم پاراگرافی را ترجمه می کند اما بعد از خواندن ترجمه اش احساس کند که حق مطلب ادا نشده و نوشته با منظور نویسنده همخوانی نداردو یا جملات زیبا و هماهنگ نیستند ،در این موقع دوباره کلمات را از نظر معنی چک می کند و برای کلمات دور و ناهماهنگ متن معانی ای نزدیک و در خور متن پیدا می کند چون همانطور که می دانید هر کلمه چندین معنی دارد که مترجم باید با توجه به قالب و سبک متن ترجمه ی درست را انتخاب کند تا متن زیبا ، ساده و روان باشد .

یک ترجمه خوب که کار شما را راحت می‌کند

مورد بعدی که باید مترجم به آن دقت داشته باشد اعداد داخل متن است که اگر باشد باید دقت شود اشکالی در ردیف و عددها نباشد بعد از آن می رسد به خواندن کلی متن نوشته شده ی ترجمه وقتی مترجم متن را خواند اشکالات آن را پیدا کند و اگر کلماتی و یا جملاتی با متن همخوانی نداشت دوباره آن را چک کند و از ترجمه ی درست تر و هماهنگ تری استفاده کند بعد از آن و رفع اشکالات باید به نشانه گذاری ها بپردازد تا خواننده موقع خواندن با اشکال مواجه نشود مترجم باید با دقت لازم به چیدمان واژه ها  به دستور زبان مقصد بپردازد مثلا در جملات انگلیسی فعل در اول جمله می آید اما در فارسی در آخر جمله می آید پس باید مترجم به دستور زبان مقصد که ممکن است فارسی باشد دقت لازم را بکند ؛هر چه نویسنده به زبان مقصد روان تر و مسلط تر باشد و از قواعد و دستور زبان مقصد بیشتر بداند نوشته هایش درست تر هستند البته اگر مترجم به واژگان بیشتری مسلط باشد مطمئنا موفق تر می شود و نوشته هایش شیواتر می شوند .

تغییرات زیادی در ترجمه ها صورت می گیرد که یکی از آن ها قرض گرفتن است یعنی انتقال بدون تغییر جمله در متن ترجمه یعنی بدون تغییر جمله از مبدا به مقصد می رود مثل کلماتی چون stop. Bank.  و یا کلمه ی sms که البته زیاد هم رواج پیدا کرده و برای مردم نا مانوس و نامفهوم نیست .

ودوم ین تغییر قرض گرفتن ترتیب کلمات است منظور در ترجمه ی متن است والبته باید ترتیب قرارگیری کلمات حفظ شود ؛سومین مورد ترجمه ی تحت الفظی است که کلمه به کلمه ی جمله در زبان مبدا با حفظ ترکیب واژگان طبق دستور زبان مقصد انجام می شود و چهارمین تغییر،ترجمه ی تبدیلی است که در این نوع تغییر نقش دستوری کلمات در جمله ی مبدا و مقصد با هم متفاوت هستند  مثلا اگر یک کلمه در زبان انگلیسی در قالب اسم باشد ،ممکن است در ترجمه ی فارسی آن ،به شکل فعل و یا صفت ظاهر شود  و این تبدیل ها در تمام زبان های دنیا امکان پذیر است ؛مورد بعدی ترجمه ی تعدیلی است در این تغییر هم شکل زبان دستوری جملات و هم ترتیب کلمات ،از زبان مبدا به مقصد تغییر می کند و به غیر از این موارد دیدگاه نویسنده را هم تحت شعاع قرار می دهد ،مورد بعدی ترجمه ی معادل نویسی است که بیشتر در ضرب المثل ها و اصطلاحات کاربرد دارد در واقع با کم و زیاد کردن کلمات و واژگان و یا استفاده ی معادل آن ها در زبان مقصد ،تناظر صوری را به کمترین حد می رسانیم ؛و در آخر ترجمه ی فرهنگی است که در زبان مقصد مثلا فارسی م،معادلی ندارند و نویسنده مجبور است که آن را بیافریند.

منبع : www.tarjomano.com

اصول ترجمه انگلیسی به فارسی چیست ؟

نوسیندگان زیادی هستند که آوازه ی کتاب های علمی،تخصص،داستانی و …آنها در تمام دنیا پیچیده است و افراد زیادی  مطالعه ی آن ها را به هم پیشنهاد می کنند .در حال حاضر کتاب های زیادی در تمام کشورها توسط مترجمین ترجمه می شود تا افرادی که خواهان مطالعه ی این کتالب ها هستند بتوانند به راحتی آن ها را مطالعه کنند .در این راستا عده ای هم ترجمه را به عنوان رشته ی دانشگاهی و درسی خود انتخاب می کنند تا از طریق آن شغل مترجمی را انتخاب کنند .یک مترجم مراحل زیادی دارد تا ماهر وخبره شود که ما در اینجا به چند مورد اشاره می کنیم :

۱۰ اشتباه ترجمه متداول که باید از آن ها اجتناب کنید

۱-تسلط کامل بر دوزبان(ترجمه انگلیسی و فارسی )

مترجمین باید برای اینکه در کار خود مهارت کسب کنند ابتدا باید بتوانند به زبان های مبدا (که خودشان علاقه دارند مثل انگلیسی،آلمانی،فرانسوی،عربی و غیره )و هم به زبان مقصد (که بهترین انتخاب آن زبان مادری است )تسلط داشته باشند یعنی اینکه به غیر از گذراندن دوره های دانشگاهی به صورت مداوم در تحقیق و بررسی زبان ها و کلمات و واژگان آن ها باشند .

۲-انتخاب رشته هایی برای ترجمه در آن زمینه ها

بهتر است مترجم به جای اینکه در رشته های مختلف و متعدد ترجمه انتخاب کند،سعی کند در چند رشته ی محدود که علاقه دارد ترجمه قبول کند تا هم با کلمات و اصطلاحات آن رشته ها آشنا شود و سرعت عمل ترجمه اش بالارود و هم بتواند از واژه ها و اصطلاحات تخصصی آن ها بانک واژگانی برای خود تهیه کند تا در مواقع نیاز به آن ها رجوع کند .

۳-انتخاب کتاب برای ترجمه انگلیسی

مترجم یا کتاب را از شرکت و یا موسسه ای خصوصی و یا دولتی برای ترجمه قبول می کند و یا خودش به صورت شخصی به دنبال کتاب مورد علاقه اش می گردد تا آن را ترجمه کند .

۴-دقت درانتخاب کتاب از نظر دیدگاه و اعتقادات و …

مترجم قبل از اینکه کتابی را بخواهد ترجمه کند قبل از هر کاری باید آن را مطالعه کند و با نظرات نویسنده اش آشنا شود و ببیند مطالب کتاب مورد نظر با اعتقادات و منافع ملی و دولت خودش منافاتی نداشته باشد و اگر از لحاظ دینی برضد دین مردم کشورش است و یا سیاستی خلاف سیاست کشورش دارد از ترجمه ی آن دوری کند .

یک ترجمه خوب که کار شما را راحت می‌کند

۵-تحقیق در مورد نویسنده ی کتاب و دیدگاه هایش

بهتر است مترجم در مورد نویسنده ی کتاب در سایت ها تحقیق کند و بداند چگونه فکر می کند و در چه زمینه هایی کتاب نوشته است ویا هدف و منظورش از نوشتن این کتاب چه بوده است و …

۶-درک لحن و استایل متن کتاب

بعد از انتخاب کتاب و شروع ترجمه ،مترجم باید سعی کند کل کتاب را بخواند تا بفهمد منظور نویسنده چیست ودر چه قالب و استایلی سخن می گوید و لحن نوشتن او از چه نوعی می باشد تا بتواند مطلب خود را درست تنظیم کند .

۷-شروع ترجمه انگلیسی کتاب

مترجم بعد از مطلعه ی متن و فهمیدن لحن و استایل مطلب شروع به ترجمه می کند ،که بهترین نوع ترجمه متن ،ترجمه ی جمله به جمله است تا نه مثل ترجمه ی بند به بند کلمات جا بیفتند و نه مثل ترجمه ی کلمه به کلمه ترجمه ی نادرستی برای واژه انتخاب شود و متن ترجمه ناقص و نا مفهوم شود .

نحوه و روش های یک ترجمه صحیح و دقیق

نکاتی که باید حین ترجمه ی متن کتاب به آن ها توجه کرد :

۱-مترجم گاهی با کلمات و واژه هایی روبرو می شود که ممکن است معادلی در زبان مقصد نداشته باشند بنابراین باید با دقت و ظرافت معادلی برای آن واژه بیافریند که با متن و جمله همخوانی داشته باشد و متن را ناهماهنگ و ناموزون نکند .

۲-مترجم باید برای پی بردن به پیام ظاهری جمله بتواند ابتدا ساختارآن را تحلیل کند و بتواند نهاد و گزاره را در جمله بیابد حتی اگر جمله طولانی باشد .

۳- مترجم در صورت روبرو شدن با کلماتی که به ظاهر معنی آن ها را می دانداما وقتی دو یا چند کلمه با هم به صورت گروهی  همنشین می آیند ممکن است دچار مشکل شود چون معنی این گروه کلمات و یا اصطلاحات عوض می شود منظور این است که دیگر معانی کلمه ای به کار برده نمی شود و باید با کل اصطلاح آشنایی داشت و  در اینجا باید مترجم دست به گمانه زنی بزند و بتواند آن را معادل سازی کند . .که یک مترجم عموما این اصطلاحات را در بانک واژگان و اصطلاحات خود ذخیره می کند تا به وقتش استفاده کند البته به مرور با آن ها آشناتر شده و با بیشتر اصطلاحات مانوس می شود و می تواند بلافاصله آن ها را معادل سازی کند .

۴-مترجم باید به تاریخ ها و اعداد وشماره های درون متن دقت لازم را داشته باشد تا اشتباهی صورت نگیرد ومثلا سن فردی را از ۱۲ سال به ۲۱ سال اشتباه برنگرداند .

۵-بعد از پایان کار باید مطلب را کامل خوانده و تصحیح کند و در صورت امکان آن را به دوست و یا صاحبنظری در این رشته بدهد تا اوهم مروری بر ترجمه اش داشته باشد و رفع اشکال شود .

۶- بعد از پایان نوشتن ترجمه حتما برای سهولت در خواندن خواننده ی متن و کتاب ،باید مطالب را نشانه گذاری کند .

۷- لازم به ذکر است که بگوییم هرچه مترجم در امر نویسندگی قهارتر و چیره دست تر باشد مطمئنا متن ها و جملات روان تری می تواند برای ترجمه اش بنویسد .

اصول مهم ترجمه – راهنمای افراد مبتدی

۸- مترجم باید در متنش از کلمات تکراری دوری کند و بتواند با دقت از هم خانواده های کلمات به درستی استفاده کند .

۹-بعد از اتمام ۲۵ درصد کار ترجمه باید مطلب را به ناشری که می خواهد آن را چاپ کند نشان دهد تا اوهم  به متن و ترجمه نگاهی بیاندازد و اگر پسندید و به نظرش کتاب پرفروشی آمد با او قرارداد درصدی می بندد و بعد از آن باید مترجم به دنبال بقیه ی ترجمه برود و کار را کامل تحویل دهد.

۱۰- بهتر است مترجم قبل از شروع کار ترجمه برای کار ترجمه ی کتاب مورد نظر ،زمانی را تخمین بزند و با برنامه ریزی روزانه چند ساعت بتواند به موقع کتاب را تحویل دهد تا بدقول نشود .البته باید دقت شود که زمان زیادی را برای ترجمه در روز درنظر نگیرد تا کیفیت کار دراثر خستگی پایین نیاید .

ممنون از اینکه با ما همراه بودید.